In haar streven naar inclusiever onderwijs werkt onderwijsstichting Promes aan een cultuurverandering, waarbij het onderwijs zo wordt ingericht dat iedere leerling er vanzelfsprekend bij hoort. Om deze transformatie te laten slagen, wordt er extra aandacht besteed aan een inclusievere leef- en leeromgeving en de relationele omgang tussen leraar, leerling, school en ouders. De leergang van Intern Begeleider naar Kwaliteitscoördinator, die Promes samen met OnderwijsConnected heeft ontwikkeld, speelt hier een belangrijke rol bij. ‘Deze leerlang biedt duurzame toegevoegde waarde voor elke onderwijsorganisatie.’
‘Eerlijk gezegd maak ik me zorgen. In onze samenleving zie ik namelijk een beweging waarbij steeds meer mensen worden uitgesloten. En dat heeft effect op onze scholen. In mijn ogen is er een meer insluitende en normaliserende context nodig.’ Aan het woord is Niels Strolenberg, voorzitter van het college van bestuur bij Promes. Deze onderwijsstichting verzorgt het onderwijs op tien scholen in de gemeenten Meppel en Staphorst. ‘Naast basisonderwijs bieden wij speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs, voorgezet speciaal onderwijs en nieuwkomersonderwijs voor in totaal zo’n 1.700 leerlingen in de leeftijd van vier tot en met 20 jaar’ aldus Niels. ‘Hierbij hebben we samen met onze 250 werknemers de mooie en uitdagende opdracht om voor al deze kinderen het best mogelijke onderwijs te verzorgen.’
Insluitende houding
Hoewel het goed gaat op ‘zijn’ scholen, moet Niels tot zijn spijt concluderen dat het aantal leerlingen in het gespecialiseerd onderwijs vanuit de regio Meppel groeit. ‘Dit komt omdat het reguliere basisscholen en het voortgezet onderwijs uit de regio om diverse redenen onvoldoende lukt om tegemoet te komen aan de specifieke ondersteuningsvraag van bepaalde leerlingen. In zulke gevallen zijn deze leerlingen aangewezen op de ondersteuning en het kansrijk onderwijs binnen onze scholen. Als onderwijsstichting zien we het als onze maatschappelijke opdracht om te streven naar een ‘insluitende houding’ en niet naar een ‘uitsluitende’ houding’ die je steeds meer in de maatschappij ziet.’
De tandem schoolleider-intern begeleider
Zo’n insluitende houding vraagt wel om een onderwijsontwikkeling en cultuuraanpassing, zo vertelt Niels. ‘Willen we als onderwijsstichting alle leerlingen zo goed mogelijk onderwijs kunnen bieden, dan moeten we ervoor zorgen dat de totale leef- en leeromgeving en dus de totale context van een school continu in ontwikkeling is en blijft. Daarbij ligt een belangrijke rol bij de schoolleider en meer specifiek bij zijn intern begeleider (IB’er). Samen vormen zij de twee pijlers voor kwaliteitsonderwijs op hun scholen. En waar voorheen de focus van de IB’er hoofdzakelijk lag bij de zorg en begeleiding van een leerling met een zorgvraag, verschuift deze focus naar de overall kwaliteit van het onderwijs, waarmee de IB’er krachtiger in de organisatie wordt neergezet en in feite dus een kwaliteitscoördinator (KC’er) wordt.’
Samenwerking met OnderwijsConnected
Da’s een prachtig idee, maar hoe kan onderwijsstichting Promes haar IB’ers begeleiden bij die stap richting KC’er? ‘Dat was precies de vraag die ik mijzelf ook heb gesteld’, zo bekent Niels. ‘Daarom ben ik om de tafel gaan zitten met Mathieu Bootsveld en Yvonne Nuvelstijn van OnderwijsConnected. Samen hebben we de leergang van Intern Begeleider naar Kwaliteitscoördinator opgezet, waarbij we ook de veranderende rol van directeuren en adjunct-directeuren hebben meegenomen.’ Als onderwijsadviseur kwaliteitsontwikkeling kan Yvonne Nuvelstijn van OnderwijsConnected perfect uitleggen wat deze leergang precies inhoudt. ‘Kort gezegd wordt de IB’er in enkele stappen voorbereid op de drie rollen die hij of zij als kwaliteitscoördinator moet gaan vervullen.’
Van IB’er naar KC’er
Yvonne vervolgt: ‘We starten de leergang met een overleg, waarin één van onze kerndocenten in gesprek gaat met de direct betrokkenen vanuit de stichting. Daarnaast nodigen we ook schoolleiders en intern begeleiders uit aan tafel, waarmee we samen de regiegroep vormen. Op basis van de wensen en ontwikkeldoelen die uit het overleg met de regiegroep naar voren komen, stellen we een maatwerktraject op. Na het overleg vindt de startdag plaats, waarbij de veranderende rol van de intern begeleider en de professionele cultuur op de scholen wordt besproken.’
Leerlingcoördinator, trendanalist en zorgregisseur
Vervolgens wordt tijdens drie scholingsdagen inhoudelijk ingegaan op de drie rollen die de kwaliteitscoördinator gaat vervullen:
1. De rol van leercoördinator, waarbij de focus ligt op leren en ontwikkelen.
2. De rol van trendanalist, waarbij de focus ligt op data en monitoring.
3. De rol van zorgregisseur, waarbij de focus ligt op zorg en ondersteuning.
Yvonne: ‘Vanuit deze drie rollen brengt de kwaliteitscoördinator meer focus op onderwijskwaliteit, wordt de leerkracht weer centraal gesteld en gaan schoolteams steeds meer preventief werken in plaats van curatief en kindgericht. Hierdoor draagt de kwaliteitscoördinator bij aan steengoede onderwijskwaliteit.’
Coaching ‘on the job’
‘Onderwijsmedewerkers vragen zich na een leergang of cursus vaak af hoe ze de opgedane kennis moeten toepassen in de praktijk van hun school’, aldus Yvonne. ‘Daarom bieden we bij de leergang van IB’er naar KC’er de mogelijkheid tot coaching ‘on the job’. Hierbij komen we langs op de betreffende school om samen met de directeur en KC’er de ontwikkelvraag te bespreken en de KC’er daarop te coachen. De inhoud van deze coaching is maatwerk en altijd afhankelijk van de vraag en de ontwikkelingsfase van de school.’
Traject op maat
Inmiddels heeft onderwijsstichting Promes de leergang van Intern Begeleider naar Kwaliteitscoördinator afgerond en ziet Niels Strolenberg ook daadwerkelijk het effect ervan in zijn organisatie. ‘Allereerst heeft deze leergang tot heel waardevolle dialogen en een effectieve wisselwerking tussen onze directeuren, kwaliteitscoördinatoren en de onderwijsteams geleid. Dat is ook nodig als je gezamenlijk doelstellingen wilt realiseren. Ik zie het als een mooie opbrengst dat er een gezamenlijk competentie- en functieprofiel KC’er is vastgesteld. En daarnaast zie ik de voordelen van coaching ‘on the job’, aangezien de kwaliteitscoördinatoren telkens vanuit hun eigen schoolsituatie en samen met de schoolleiders en onderwijsteams invulling kunnen geven aan de opgaven die er liggen.’
Klaar voor toekomstige uitdagingen
Wat Niels ook beviel, is dat Promes en OnderwijsConnected via een tussentijdse interventie het traject hebben kunnen bijsturen, zodat er geen kansen onbenut werden gelaten. ‘Daarmee hebben we extra invulling gegeven aan het begrip ‘maatwerk’. Overall heeft onze samenwerking met OnderwijsConnected ervoor gezorgd dat we als onderwijsorganisatie steeds betere en kansrijke leeromgevingen bieden voor alle leerlingen en dat onze schoolleiders en kwaliteitscoördinatoren er samen voor kunnen zorgen dat onze scholen klaar zijn voor toekomstige uitdagingen.’
Meer weten?
Wil jouw onderwijsorganisatie ook een doorontwikkeling maken, zodat je leerlingen optimaal onderwijs kunt (blijven) bieden? Vraag onze digitale brochure aan of neem vrijblijvend contact met ons op via e-mailadres info@onderwijsconnected.nl.
