‘Juist omdat ik geen “krijt aan mijn vingers” heb, kijk ik met een frisse blik naar het onderwijs’
In de serie Het verhaal van… komen onderwijsmakers aan het woord die niet alleen ín, maar juist ook áán het onderwijs werken. Ze vertellen hoe zij, met tomeloos enthousiasme en volhardende ambitie, een duurzame verandering hebben gerealiseerd. Maar ook met welke uitdagingen zij op hun reis naar deze verandering te maken kregen. In aflevering 6 spreken we met Inge Kleinlangevelsloo. Vanaf haar eerste officiële aanstelling in 2005 werkt zij met en voor die leerlingen die om welke reden dan ook vastlopen of buiten de boot vallen. De ervaringen die Inge in al die jaren heeft opgedaan, zet ze sinds 2023 in bij haar taak als adviseur Passend Onderwijs bij OnderwijsConnected. ‘Ik hou van mensen die denken in mogelijkheden.’
‘Grappig genoeg weet ik nog steeds niet wat ik wil worden. Maar ik weet wel dat mijn passie bij passend onderwijs ligt.’ Aan het woord is Inge Kleinlangevelsloo (44 jaar), geboren en getogen in het Overijsselse Heino. Samen met haar man Koen, dochters Saar en Pien, hond Douwe, poes Pip en een stel naamloze kippen woont ze in een prachtig huisje aan de rand van het dorp. Deze vrijdagochtend moet Inge aan de keukentafel met uitzicht op de es even goed nadenken over de vraag hoe haar toekomst eruitziet. Want in de afgelopen negentien jaar heeft ze al diverse afwisselende functies bekleed, opleidingen gevolgd en ervaringen opgedaan. ‘De rode draad wordt gevormd door kinderen die om wat voor reden dan ook afwijken van “de gemiddelde leerling” en daardoor vastlopen. Voor deze kinderen en hun ouders wil ik van betekenis zijn, want juist voor hen is goed en passend onderwijs van groot belang.’
Sprong in het diepe
Voordat Inge deze stelling mag onderbouwen, gaan we even terug naar de zomer van 2000. Inge is op dat moment 20 jaar, zit in het vierde jaar van de opleiding Verpleegkunde en loopt stage bij de opnameafdeling Psychiatrie op het zonnige eiland Aruba. Daar en op dat moment besluit ze om zich, na het halen van haar diploma, in te schrijven voor de pabo-opleiding op de Katholieke Pabo in Zwolle. ‘Eerlijk gezegd had ik geen idee waarom. Ik was nog jong, had geen zin om al te gaan werken, maar wist wel dat ik de zorg leuk vond. Een pabo-diploma kon misschien een mooie en logische aanvulling vormen.’ Wat dat betreft heeft Inge een bijna voorspellende gave. Want als ze vier jaar later inderdaad haar pabo-diploma binnen heeft, besluit ze om te solliciteren op een baan als groepsleerkracht op De Elimschool in Hellendoorn. ‘Mijn collega-leerkrachten op mijn laatste stageschool raadden mij dit af, omdat De Elim een SO(speciaal onderwijs)-school was voor kinderen met leer- en gedragsproblemen en psychische stoornissen. Als beginnende leerkracht had ik alleen stagegelopen op reguliere basisscholen, maar toen al had ik extra interesse voor leerlingen met bijzondere achtergronden en uitdagingen. Daarom besloot ik de sprong in het diepe te wagen.’
Dealen met diagnoses
Al snel wordt duidelijk dat Inge de juiste keuze heeft gemaakt. In ruim vier jaar tijd leert ze hoe ze om kan gaan met kinderen met verschillende diagnoses, van autisme en agressieproblemen tot ADHD en hechtingsproblematiek. ‘In diezelfde periode volgde ik bovendien een master Special Educational Needs (SEN), waar ik veel kennis opdeed op het gebied van gedrags- en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen en wat de diagnoses autisme, ADHD of bijvoorbeeld gedragsstoornis eigenlijk inhouden. Binnen De Elimschool kreeg ik de leiding over een rebound-klas, waarin kinderen zaten die niet in een reguliere klas konden functioneren. De ene leerling was een kleuter, de ander een kind uit groep 6 of 8. Dat was echt een super leerzame periode.’
Nieuwe baan, nieuwe opleiding
In 2009 gaat Inge voor het Orthopedagogisch Didactisch Centrum (OPDC) Het Lumeijn aan de slag op een Rebound-afdeling op het Carmel College Salland in Raalte. ‘De Reboundvoorzieningen in Nederland waren in het begin vooral ingericht voor jongeren met externaliserende problematiek. Zij waren regelmatig in conflict met docenten en of klasgenoten door bijvoorbeeld een problematische thuissituatie, trauma, ADHD, ODD, hechtingsproblematiek. Later kwamen daar steeds meer kinderen met autisme en angstproblematiek bij. Tijdens deze nieuwe functie heb ik ook weer een nieuwe master SEN gevolgd, ditmaal met als thema Dynamisch coachen op verschillen. Hierbij leerde ik hoe ik docenten kon coachen bij de omgang met kinderen die om een andere aanpak vragen dan een gemiddelde leerling.’
Persoonlijkheidsonderzoeken interpreteren
In 2014 houdt het Lumeijn op te bestaan en wordt het centrum overgenomen door het Carmel College Salland in Raalte. Als coördinator van het Coachpunt krijgt Inge dezelfde functie als bij Het Lumeijn. ‘Kinderen die problemen hadden tijdens hun vo-opleiding op het college, werden acht weken uit de klas gehaald om even bij te komen. Tegelijkertijd konden ze wel gewoon de lessen volgen van de leraren met wie het wel klikte. Dit was een soort onderwijs op maat dat goed werkte voor deze leerlingen. Tijdens deze baan heb ik bij Rino Amsterdam de opleiding Psychodiagnostiek bij jeugdigen en jongvolwassenen gevolgd, omdat ik in mijn werk vaak dossiers met persoonlijkheidsonderzoeken onder ogen krijg en wilde weten hoe ik de uitkomsten kan interpreteren.’ Na zeven jaar maakt Inge in 2021 de overstap naar DOC93, het Didactisch Orthopedisch Centrum van Hogeschool Landstede in Zwolle waar zij opnieuw zorgcoördinator wordt. ‘Bij DOC93 kregen kinderen twee jaar de tijd om aan het voortgezet onderwijs te wennen. Ondertussen konden wij vanuit het centrum onderzoeken of een kind de overstap naar het reguliere onderwijs kon maken, of toch beter naar het speciaal voortgezet onderwijs kon gaan.’
Overstap naar OnderwijsConnected
Als Inge in 2023 hoort dat DOC93 ophoudt te bestaan, neemt ze op aanraden van een collega-psycholoog contact op met Ton Markink van OnderwijsConnected. ‘Ik had me vooraf natuurlijk goed ingelezen en voorbereid. Grappig genoeg ben ik eerst via OnderwijsConnected een half jaar gedetacheerd naar DOC93. Toen ik daarna met Ton in gesprek ging en over mijn achtergrond en passies vertelde, zei hij dat OnderwijsConnected genoeg opdrachten had die bij mijn interesses en talenten pasten. Ook mocht ik zelf bepalen of ik als zelfstandige aan de slag ging, of in loondienst wilde werken. Ik koos voor de laatste optie. Voor mijn eerste opdracht als interimmer ging ik twee dagen per week als Intern Begeleider aan de slag op een basisschool in Deventer en twee dagen bij het Samenwerkingsverband VO Zutphen. Eerlijk gezegd lag mijn interesse meer bij het voortgezet onderwijs. Nadat ik mijn rol als IB’er had afgerond, kwam er een functie bij het samenwerkingsverband (SWV) in Apeldoorn voorbij die mooi aansloot bij mijn interesses en huidige rol als adviseur passend onderwijs in Zutphen.’
Adviseur Passend Onderwijs
Zo’n samenwerkingsverband is een overkoepelend orgaan waarin de aangesloten scholen uit de betreffende regio samenwerken op het gebied van passend onderwijs. ‘Als adviseur Passend Onderwijs adviseer ik enerzijds leerlingen in de groepen 7 en 8 bij hun overgang van het primair onderwijs (PO) naar het voortgezet onderwijs (VO). Of beter gezegd, ik begeleid de scholen. Want zelf heb ik geen contact met de leerlingen of hun leerkrachten. In plaats daarvan overleg ik met zorgcoördinatoren, orthopedagogen, psychologen, ouders, leerplichtambtenaren en hulpverleners over de manieren waarop ze leerlingen kunnen helpen bij de overgang van het PO naar het VO. Ook nemen VO-scholen of ouders contact met mij op als een leerling, om wat voor reden dan ook, vastloopt binnen het VO. In zo’n geval denk ik met de school en/of de ouders mee over een passend vervolg. Of ik probeer een passende plek in de regio te vinden voor jongeren die tijdelijk uit huis geplaatst worden en ver van hun woonplaats op een groep gaan wonen.’
Steeds meer thuiszitters
Het valt Inge op dat er steeds meer zogeheten “thuiszitters” zijn die te maken hebben met zaken als angst, autisme, ADHD, misbruik of mishandeling. ‘Voor sommige ouders/verzorgers van deze jongeren is het lastig om hen naar school te krijgen. Deze kinderen krijgen vaak lichamelijke klachten en worden door ouders ziekgemeld, want ze willen hun kind niet met hoofdpijn en buikpijn naar school sturen. Maar als hoofdpijn en buikpijn als gevolg van stressklachten ontstaan, is het juist van belang dat een kind wel naar school gaat en dat er samen met de school gekeken wordt welke aanpassingen in het programma ervoor kunnen zorgen zodat een kind met een goed gevoel naar school kan gaan. Het is in mijn ogen niet per se een slechte zaak dat het aantal thuiszitters toeneemt. Dit komt namelijk ook omdat er steeds meer aandacht is voor deze groep leerlingen. En dat is juist goed.’
Extra aandacht voor pedagogiek
Daar stipt Inge een interessant punt aan, want ik haar ogen is het onderwijs in Nederland te veel gericht op de “gemiddelde leerling”. ‘We moeten onderwijs gaan ontwikkelen waarin verschil (juist) wordt gewaardeerd. Veelal in het VO, want PO-leerkrachten hebben het hele jaar door dezelfde 30 leerlingen in hun klas zitten, waardoor ze de kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte goed in beeld hebben. Voor een leerkracht in het VO is dit veel minder het geval. Hij heeft jaarlijks met tenminste 150 leerlingen te maken en dus is het heel belangrijk dat de betreffende mentor de leerkrachten goed en volledig informeert over kinderen die een speciale onderwijsbehoefte hebben. Daarnaast beschikt lang niet elke VO-leerkracht over de skills om met bijzondere gevallen om te gaan, terwijl dat wel zou moeten. Veel vakdocenten willen simpelweg hun vak overbrengen op hun leerlingen, terwijl ze eigenlijk ook tegelijkertijd pedagoog zijn. Gek genoeg leren ze dat niet of nauwelijks op hun opleiding. Wat mij betreft zou er in het VO-onderwijs dan ook meer aandacht moeten zijn voor pedagogiek, zodat leerkrachten leren hoe ze met niet-gemiddelde leerlingen kunnen en moeten omgaan.’
Denken in mogelijkheden
Hiermee wil Inge niet beweren dat ze zelf alle wijsheid in pacht heeft. ‘Integendeel, er zijn genoeg momenten waarop ik mezelf afvraag hoe ik een bepaalde casus of uitdaging moet aanpakken. Op zo’n moment is het fijn dat ik contact kan leggen met mijn collega’s binnen de “hub” van OnderwijsConnected. We hebben bijvoorbeeld een groepsapp waarin je vragen kunt neerleggen en kennis kunt delen. Daarnaast bel ik regelmatig met collega’s om even te sparren en zelf word ik ook regelmatig om advies gevraagd. Die OC-hub biedt wat dat betreft echt een toegevoegde waarde.’ Sowieso is Inge blij dat ze de overstap naar OnderwijsConnected heeft gemaakt, zo vertelt ze. ‘Dat heeft alles te maken met mijn passie voor passend onderwijs. Zelf ben ik in staat het onderwijs zó aan te passen, dat het echt past bij een leerling. Ik merk dat Ton en Mathieu dezelfde instelling hebben. Ze blijven niet vasthouden aan de wijze waarop het onderwijs altijd werd en nog steeds wordt uitgevoerd, maar staan juist open voor vernieuwing. Ze kijken naar de mogelijkheden en niet naar de onmogelijkheden en daar hou ik nou eenmaal van.’
Over Inge Kleinlangevelsloo
Inge Kleinlangevelsloo werkt sinds maart 2023 via OnderwijsConnected als adviseur Passend Onderwijs bij het samenwerkingsverband (SWV) in de regio’s Zutphen en Apeldoorn. Als student volgt Inge de opleiding Verpleegkunde aan het Deltion College, waarna ze haar pabo-diploma haalt op de Katholieke Pabo Zwolle. Inge gaat in augustus 2005 als groepsleerkracht aan het werk bij De Elimschool in Hellendoorn. Vervolgens wordt ze coördinator Rebound Salland op het OPDC Het Lumeijn in Raalte, coördinator Coachpunt op het Carmel College in Raalte en zorgcoördinator op het DOC93 van Hogeschool Landstede in Zwolle. Ondertussen volgt Inge het Seminarium voor Orthopedagogiek, de master Dynamisch coachen op verschillen en Psychodiagnostiek bij jeugdigen en jongvolwassenen. Inge woont samen met haar partner Koen en haar twee dochters Pien en Saar.
