‘Alleen kun je niks, met zijn allen kun je alles’
‘Alleen kun je niks, met zijn allen kun je alles’, zei voetbalicoon Johan Cruijff eens. Alles? Ook personeelstekorten in het onderwijs oplossen?
Het personeelstekort in het onderwijs is een probleem. Problemen zijn er om te worden opgelost. Er worden dan ook allerlei oplossingen aangedragen, zoals: de mensen die al in het onderwijs werken meer uren laten maken; een hogere financiële waardering voor onderwijspersoneel; zij-instromers en herintreders voor de klas zetten; en verlaging van de startkwalificaties voor pabo-studenten.
Heel fijn, al die oplossingsrichtingen. Hopelijk brengen ze lucht in het systeem. Maar als school hoef je niet lijdzaam af te wachten tot er van hogerhand maatregelen worden genomen. Je kunt zelf vaak ook al verandering teweegbrengen, stellen kwaliteitscoördinatoren Annemieke Hurenkamp en Walentina Karelsen.
Doen we de juiste dingen en doen we ze juist?
‘Hoe verleidelijk ook: schiet niet meteen in de oplossingsmodus, maar breng eerst als team de huidige situatie in kaart. Waar besteden wij op onze school onze mensen en middelen aan? Welke keuzes maken wij? Liggen onze keuzes en uitvoering in het verlengde van onze primaire taak, het geven van goed onderwijs? Durven wij met het team te prioriteren?
Aan de ene kant hebben scholen in de loop van de jaren steeds meer verantwoordelijkheden gekregen en komen die vaak op de schouders van leraren terecht. Aan de andere kant zien we ook dat er in scholen veel tijd en energie gaat naar zaken die niet bijdragen aan de primaire onderwijstaak. Denk aan vergadertijd die grotendeels opgaat aan mededelingen, terwijl die mededelingen ook per e-mail gedaan kunnen worden. Of aan dubbel invoeren van gegevens omdat de systemen waarmee wordt gewerkt niet op elkaar aansluiten. Door de taken en prioriteiten in kaart te brengen en vervolgens te durven afbakenen en keuzes te durven maken, wordt de ervaring van werkdruk al lager en ontstaat ruimte.’
Taken anders verdelen
‘Heb je met elkaar helder wat je core business is en welke taken daarbij horen, dan kun je ook met elkaar in gesprek over een betere verdeling van die taken’, gaan Annemieke en Walentina verder. ‘Dat heeft veel voordelen. Ten eerste sta je er niet meer zo alleen voor. Ten tweede kun je bij het herverdelen rekening houden met individuele interesses en capaciteiten. Dat vergroot het werkplezier en maakt het makkelijker om mensen aan boord te houden en nieuw personeel binnen te halen.
Het herverdelen van taken vraagt ook iets van je: erop te vertrouwen dat de ander zijn taak – die voorheen jouw taak was – goed uitvoert. Dat zijn veel onderwijsprofessionals vanuit hun van oudsher solistische positie niet gewend. Leren loslaten en vertrouwen gaat niet van de ene op de andere dag. In het proces van komen tot een prettige samenwerking en werkverdeling hebben kwaliteitscoördinatoren en schoolleiders een belangrijke taak.’
Lees ook:
Strategische wendbaarheid: een onmisbare cempetentie voor kwaliteitscoördinatoren
