Wat verstaan we eigenlijk onder goed onderwijs? En – misschien nog belangrijker – hoe zorgen we ervoor dat de kwaliteit van onderwijs niet afhankelijk is van toeval of individuele bevlogenheid, maar stevig verankerd is in de hele schoolorganisatie?
We interviewden Francis van Handel en Linda van Druijten, oprichters van LeF Onderwijskwaliteit voor de podcast Onderwijsvernieuwers. Zij helpen scholen om onderwijskwaliteit structureel te versterken, en doen dat op alle lagen van de organisatie: van het klaslokaal tot aan de bestuurskamer.
Hoe doe je dat, structureel werken aan kwaliteit? Wat is de rol van kennis, leiderschap en cultuur? En hoe beweeg je voorbij onderwijs-hypes, richting bewezen effectieve werkwijzen? Francis en Linda pleiten voor een radicaal andere aanpak – eentje die niet draait om snelle oplossingen, maar om het bouwen van een stevig fundament. In deze blog lees je hun belangrijkste inzichten én hoe deze aanpak het verschil kan maken voor elke leerling.
Wat werkt écht in het onderwijs?
Volgens Francis en Linda ligt de sleutel bij het weten hoe leren werkt. Wanneer iedereen binnen een school – van onderwijsassistent tot bestuurder – begrijpt hoe het brein leert, wordt het ineens logisch waarom expliciete instructie, herhaling, en rust in de klas essentieel zijn. Niet ieder kind leert op een andere manier: het leerproces zelf is universeel. En álle kinderen kunnen leren, zolang wij als onderwijsprofessionals weten wat daarvoor nodig is.
Weg van hypes, terug naar vakmanschap
De afgelopen decennia zijn we volgens hen te veel meegegaan in onderwijs-hypes en mythes: leerstijlen, zelfontdekkend leren, coaching-rollen voor leerkrachten. Daardoor raakte de focus op sterke instructie en hoge verwachtingen voor alle leerlingen op de achtergrond. LeF pleit voor een herwaardering van het ambacht van de leraar – en voor een stevige professionele standaard.
Onderwijskwaliteit zit in álle lagen
Wat LeF onderscheidt, is hun integrale benadering: onderwijskwaliteit ontstaat niet alleen in de klas, maar ook in de keuzes van de schoolleider, de visie van het bestuur en de samenwerking tussen professionals. Daarom werken ze alleen met scholen die bereid zijn om álle lagen in de organisatie te betrekken. Van kennisontwikkeling tot gedragsverandering: het moet van binnenuit komen.
De kracht van hoge verwachtingen
Een terugkerend thema in het gesprek is het belang van hoge verwachtingen. Niet in de vorm van druk of prestatie-eisen, maar als diepgewortelde overtuiging dat ieder kind kan leren. Dat vraagt van onderwijsprofessionals om eerlijk naar zichzelf te kijken. Waar leg ik de lat – en waarom? En wat straal ik daarmee uit naar mijn leerlingen?
Verandering vraagt lef
Francis en Linda benoemen dat echte onderwijsverbetering lef vereist. Lef om kritisch naar het eigen handelen te kijken, om collega’s aan te spreken als het nodig is, en om afscheid te nemen van werkwijzen die niet werken. Alleen zo ontstaat een cultuur waarin onderwijskwaliteit kan groeien – niet als project, maar als fundament.
Belangrijkste inzichten op een rij:
- Goed onderwijs is geen toeval, maar het resultaat van een bewuste, gezamenlijke inspanning.
- Kennis van hoe leren werkt vormt de basis voor alle lagen in de school.
- De leerkracht is cruciaal: vakmanschap en heldere instructie maken het verschil.
- Onderwijshypes hebben ons afgeleid van wat echt werkt.
- Hoge verwachtingen voor álle kinderen zijn essentieel – ongeacht achtergrond of diagnose.
- Verandering begint bij reflectie: wat kan ík doen om het leren van mijn leerlingen te verbeteren?
